İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ KÜLTÜR MEDENİYET

1.)SARAY GÖREVLİLERİ

Taştdar: hükümdarın temizlik işlerinden sorumlu kişidir

Emir-i ahur: atların bakımından sorumlu kişidir

Emir-i Şikar: hükümdarın av işlerini düzenler.

Camedar: hükümdarın kıyafetleri ile ilgilenir.

Alemdar(emiri alem): hükümdarın bayrağını taşır.

Serhenk: törenleri ve hükümdarın yol güzargahını düzenler.

Vekil-i has: sarayın tüm işleri ile ilgilenir.

Candar: hükümdarı korur.

Hares emiri: hükümdara suç işleyeni cezalandırır.

Silahtar: hükümdarın silahları ile ilgilenir.

Devaddar: hükümdarın yazı takımlarını korur ve taşır.

Çeşnigir: hükümdarın yiyeceklerini taşır

Kapucubaşı: sarayın günlük işlerinden sorumludur.

Kıssadar: dilekçeleri kabul eden ve hükümdara sunar.

Hacipü-l hüccap: hükümdar ve vezirden sonra en büyük görevlidir. Uygun gördüklerini divanı mezalime çıkarır.

Vezir: yuğruş(karahanlılarda)

2.TAŞRA YÖNETİMİNDEKİ DEVLET GÖREVLİLERİ

Amil(ımga):vergi toplayıcı

Atabey: melik yetiştiricisi

Amid: sivil yönetici

Sıhne: askeri vali

Muhtesip: belediye işlerinden sorumludur

Subaşı: taşrada şehirlerin güvenliğinden sorumludur

3.SOSYAL HAYAT

İmarethane(aşevi): yoksullara ücretsiz yemek dağıtır.

Tabhane(misafirhane): fakirlerin barındıkları sosyal yapı

Kapan hanı:tek cins ticaret maddesinin toptan satıldığı yer

Bedesten:kumaş ticaretinin yapıldığı kapalı çarşı her türlü ticari mal satılır.

Külliye: cami yanlarına yapılan toplu yapılar.

Arasta: dükkanların sırayla dizildiği ticari yapıdır ahi çarşıları

Bimarhane: akıl ve sinir hastalıkların bulunduğu kurumdur.(ilkez karahanlılarda görülür)

Ribat:icari amaçlı olup kervansaraylardan küçüktür. İlkez karahanlılarda görülür.

Kümbet: üzeri piramit çatılı örtülü anıt mezardır

Türbe: genellikle dini şahsiyetler yer alır

Zaviye: din öğreten küçük yerler

Tutmaç: türk milli yemeği

Maristan Bimarhane darüşşifa darüşsıhha darülafiye: hastane

4.SANAT

Hat:arap harfleri ile islamı güzel yazı yazmadır

Tezhip: kitap süsleme sanatı

Çini:rekli ve çeşitli motiflerdir.

Fresk: duvar süsleme vitray: cam süsleme malakari: duvar süsleme sanatıdır

Minyatür: kitaplara sulu boya kullanarak çizilen küçük resimler uğraşana nakkaş denir.

NOT:Resim ve heykel bu dönemde gelişmemiştir. Bu iki sanat dalı islam dinine aykırı görülmüştür.

5.TOPRAK YÖNETİMİ

Ø Toprak miri(devlete ait olan) mülk toprakları olarak ikiye ayrılır.

Ø Miri topraklar has ikta ve vakıf olarak 3’e ayrılır.

HAS ARAZİ: Geliri hükümdar ve ailesinin olan topraklardır. Hükümdar ve ailesinin giderleri karşılanır.

İKTA ARAZİ: ilk ikta arazisi TOKAT’TIR Ülke topraklarının vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılmasıdır.

Bu toprakların gelirleri ile devlet görevlilerinin maaşları ve bir kısmıylada atlı asker beslenirdi

En önemli yararı üretimde sürekliliktir.

VAKIF: Sosyal amaçlı kurulan kurumların giderleri için ayrılan topraklardır.

MÜLK TOPRAKLARI: Müslümanlara ait topraklara ÖŞRİ gayrimüslimlerinkine HARACİ topraklar denir

6.EKONOMİK HAYAT

Ø Ticari hayatta abbasilere ait olan ve aynı işi yapan esnafların oluşturduğu meslek örgütlenmesi anlamına gelen FÜTÜVVET TEŞKİLATI da önemli bir fonksiyona aittir.

Ø Bu meslek örgütlenmesine gayri müslimler üye olamazdı. Bu teşkilat ASD’de ahilik teşkilatı OSM’de lonca teşkilatı adı ile varlığını sürdürmüştür.

Ø Ahiler malların fiyatını belirleme(narh kesmek) ve iş yeri açma ruhsat(gedik) verme gibi görevleri vardır.

ÖŞÜR: Müslümanlardan 1/10 oranındaki ürün vergisidir.

HARAÇ: gayrimüslimlerde alınan vergidir.

CİZYE:gayrimüslim erkeklerin askere gitmemelerine karşılık alınan vergidir.

BAC-I BAZAR: Pazar vergisidir.

7.MERKEZİ YÖNETİM

Ø Türk islam devletlerinde merkezi yönetim teşkilatlarında hükümdarda sonra gelen en yetkili kişi vezirdi(yuğruş).

Ø Devlet işleri başkanlığını hükümdarın yaptığı DİVAN-I SALTANAT(BÜYÜK DİVAN)’da görüşülürdü.

Divanı saltanat bugünkü BAKANLAR KURULUDUR.

DİVANLAR	GÖREVLERİ	BAŞKANI
DİVAN-I İNŞA(TUĞRA)	Devletin içi ve dış yazışmalarını yapar	TUĞRAİ(MÜNŞİ
DİVANI İSTİFA	Devletin tüm mali işlerine bakar	MÜSTEVFİ
DİVAN-I ARZ	Ordunun tüm ihtiyaçları ile ilgilenir	EMİR-İ ARZ
DİVANI İŞRAF	Teftiş kuruludur devletin idari ve mali işlerine denetler	MÜŞRİF
DİVANI MEZALİM	Büyük davaların bakıldığı yüksek mahkeme	SULTAN

DİVAN-I SALTANAT: devlet işleri hükümdar başkanlığında görüşülürdü.

NOT: büyük Selçuklularda olmayan divan türü DİVANI BERİD’TİR

8.ORDU

Ø BSD’de en güçlü ordu SULTAN MELİKŞAH döneminde kurulmuştur.

BİRİMİ	ÖZELLİKLERİ
HASSA ASKERLERİ	Sultana bağlı ve onun güvenliğini sağlayan savaşa hazır ordudur. 3 aylık maaşlarına BİSTEGANİ denir
GULAMAN-I SARAY	Farklı milletlerden seçilip gulamhanede özel olarak yetiştirilen ücretli askerlerdir.
İKTA ORDUSU(SİPAHİLER)	İkta sahibi olanların ikta gelirleri karşılığı besleme zorunda oldukları atlı askerlerdir(cebelü)
EYALET ASKERLERİ	Melik ve eyalet askerleri
TÜRKMENLER	Uçlara yerleştirilen sınır güvenliği muhafızları
YARDIMCI KUVVETLER	Bağlı beylik ve devletlerin askerleridir

9.DEVLET YÖNETİMİ

Ø Veraset sistemi aynen devam etmiştir. Hükümdar vezir ve memur ataması yapar

Ø Hükümdar çocuk yaşta ise devlet yönetimi NAİPLERE verilirdi.

Ø Hükümdarlar halife tarafından onaylanır ve adına hutbe okutulurdu

Ø Halifenin gönderdiği onay belgesin MENŞUR adı verilir

Ø Hükümdarlık ünvanlarında KAĞAN yoktur

10.HUKUK SİSTEMİ

Şeri ve örfi diye ikiye ayrılır hukuk. Ayrıca fethedilen yerlerdeki eski uygulamalar ve divan kararları da hukuk sisteminde etkili olmuştur

ŞERİ HUKUK

Ø Temelini islam hukukundan alır

Ø Davalara KADILAR bakar

Ø Şeri davalara kadılar bakar, kadıların başındaki sorumluya ise KADİ-L KUDAT denirdi

ÖRFİ HUKUK

Ø Eski türk gelenekleri(töre) ye dayanır

Ø Örfi davalara EMİR-İ DAD başkanlığındaki mahkemeler bakar

Ø Askeri davalara ise KADILEŞKER bakar.

BİLİM İNSANLARI

1. FARABİ(AL-PHOROBİUS)

Ø Pozitif bilimleri sınıflandırdı

Ø Ses olayının ilk mantıklı izahını yapmaştır.

Ø Tarihte “BİRLEŞMİŞ MİLLETLER” fikni ortaya atan bilim adamıdır.

Ø Muallimi sani(ikinci öğretmen) olarak bilinir

2. BİRUNİ(ALBERUNİ)

Ø Yer çekiminin varlığını ilkez söyledi.

Ø G.mahmut “SARAYIMIN EN DEĞERLİSİ”

Ø Dünyanın çapını hesapladı

3. GAZALİ

Ø Her şeyden önce dini savunmuş .

Ø Bağdattaki nizamiye medreselerinin rektörlüğünü yaptı.

Ø Batınilerle mücadele etti

4. İBNİ SİNA(AVİCENNA)

Ø Dünyada “TIBBIN HÜKÜMDARI” olarak bilinir.

Ø İlkez mikrobu tarif etti

Ø Farmakolojinin kurucusu

Ø Şeyhülfelasife diğer lakabıdır

Ø Kasri meyil ifadesinin ilkez kullandı

5. CEZERİ

Ø Robotik ve sibernetiğin kurucusudur.

Ø Robotların babasıdır, artuklular zamanında yaşadı

6. ZEKERİYE ERRAZİ

Ø Dünya tarihinde ilkez çiçek ve kızamık hastalığının arasındaki farkı ortaya koymuştur.

7. CABİR BİN HAYYAN

Ø Atomun parçalanabileceğini ilkez öne sürdü

Ø Hassa teraziyi kullandı

Ø Modern kimyanın kurucusudur.

8. İBN NEFS

Ø Küçük kan dolaşımını doğru bir şekilde söyleyen kişidir

9. İBNÜL HEYSEM

Ø Fotoğraf makinesinin mucididir.

Ø Görme kitabını yazdı

Ø Günümüzde fiziğin ışık bilimi sahasında temelde ne görülüyorsa ilk ortaya koyandır

10. İBN RÜŞT

Ø Zamanın VOLTERİ olarak tanındı.

Ø Aritoyu dünyaya tanıttı.

11. HAREZMİ

Ø 0’ı buldu, cebrin kurucusudur.

Ø Astronomi ile uğraştı.

12. İDRİSİ

Ø Dünyanın ekvatordan ikiye ayrıldığını söyledi

Ø Batı avrupanın haritasını ortaya çıkardı

13. ULUĞ BEY

Ø Yıldızlar cetveli adlı eseri yazdı. Timurun torunudur.

14. ÖMER HAYYAM

Ø Celali takvimini hazırladı.

Ø Ayrıca türk üçgeni denilen hayyam üçgeni oluşturdu.

İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

Ø Türkler Müslümanlığa TALAS savaşı sonucunda girmiştir

Ø Savaşta karluklular türklere destek verdi

Ø Talas savaşı sonucunda uygurların sanat eserleri batıyha taşındı kağıt ilk defa çin dışında

üretildi.

Ø Konuşma dili Türkçe edebiyat dili farsça bilim dili Arapçadır genellikler

SEMERKANT: şehirlerin şahı BUHARA: islamın roması

KAŞGAR: ışıldayan inci İSFAHAN: dünyanın yarısı(nısf-ı cihan)

NOT:abbasiler türkler,n gücünden yararlanmak için SAMERRA ordugah şehirlerini kurmuştur. Ayrıca onları Bizans sınırında yer alan tampon bölgedeki AVASIM şehrine yerleştirmiştir

1. KARAHANLILAR(İLİG HANLAR-AFRASİYAPOĞULLARI)

Ø Kurucu BİLGE KÜL KADİRHAN’dır

Ø Karluk yağma çiğil ve tuhsi boylarının bir araya gelmesi ile oluştu

Ø Orta asyada kurulan ilk türk islam devletidir.

Ø Uygur alfabesini kullandılar

Ø SATUK BUĞRA HAN(İslamiyet sonrası ismi ABDÜLKERİM) döneminde islamiyete geçtiler.

Ø İlk düzenli posta teşkilatı

Ø Orduda ilkez gulam sistemini oluşturdular.

Ø Türk islam mimarisinin ve edebiyatının temelleri ilkez bu dönemde atılmıştır.

Ø Bimarhane adı verilen hastaneler yaptılar

Ø Ribat adı verilen türk tarihinin ilk kervansaraylarını inşa etmişler.

Ø Türk islam sentezi ilk bu devlette görülür.

Ø Dünya tarihinde ilk burslu öğrencilik(Semerkant medresesi)

Ø Katadgu bilig tabgaç(uluğ-kara) buğra hana sunuldu

Ø ESERLERİ: RIBATI MELİK, AYŞE BİBİ TÜRBESİ TİRMİZ SARAYI

2. GAZNELİLER(YENİNİLER)

Ø Kurucu alp tigindir

Ø En parlak gazneli mahmuttur(PUT KIRICI-summat seferi sonrası verildi ünvan)

Ø Gazneli mahmut abbasilerden SULTAN(dünya tarihinde ilkez kullanıldı) ünvanını aldı

Ø 1040 dandakan savaşı ile yıkıldı

Ø Gulam sistemini geliştirerek yabancı askerleri de dahil ettiler.

Ø ESERLERİ: LEŞKERİ BAZAR SARAYI , LEŞKERİ BAZAR ULU CAMİİ, ZAFER KULELERİ

3. BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ

Ø İlk Selçuklu medresesi NİŞABUR MEDRESESİ’dir

Ø 1048 savaşı ilk Bizans türk savaşı olan pasinler savaşı gerçekleşti.

Ø En parlak dönem melikşahtır

Ø Tuğrul beye doğunu ve batının hükümdarı verildi(şii büveyhoğullarına son verince)

Ø Ani Şehrinin alınması ile Alparslana EBUL FETH(FETİHLERİN BABASI)

Ø Malazgirt savaşı ile anadolunun kapıları türklere açıldı.

Ø Karahitaylılarla yapılan katvan savaşı ile yıkıldı.

Ø ESERLERİ: NİZAMİYE MEDRESELERİ DİYARBAKIR ULU CAMİ(anadoluda ilk camidir) NİŞABUR MEDRESESİ(ilk Selçuklu medresesi)

Malazgirt=yurt açan miryekefelon= yut tutan B.taarruz= yurt kurtaran

MISIRDA KURULAN İLK TÜRK İSLAM DEVLETİ

1. TOLUNOĞULLARI

Ø Kurucu tolonoğlu ahmettir.

Ø Mısırda kurulan ilk türk islam devletidir.

Ø Maristan adıyla kurmuş olduğu hastane ve eczanelere ücretsiz hal faydalanmış.

2. İHŞİDLER(AKŞİTLER)

Ø Mısırda kurulan ikinci türk devletidir.

Ø Kurucu ebu bekir muhammed’dir

Ø Kutsal toprak olan hicaz bölgesini ele geçirmişleridir.

3. EYYÜBİLER

Ø Kurucusu selahattin eyyübidir.

Ø Hıttın savaşı ile kudusü haçlılardan geri alır.

4. MEMLÜKLER(DEVLET-İ TÜRKİYE VEYA KÖLEMENLER)

Ø Kurucu İzzeddin aybeg’tir

Ø Moğolları AYN CALUD VE ELBİSTAN savaşı ile yenerek dünya tarihinde Moğolları ilkez durdurdular.

Ø Mercidabık savaşı ile yavuza yenilip yıkıldılar.

ANADOLU’DA İLK KURULAN BEYLİKLER(DDSMAÇ KODU)

1. SALTUKLULAR

Ø Anadoluda kurulan ilk beyliktir.

Ø Erzurum- Kars civarı kuruldu.

Ø Erzurum ulu cami, mama hatun 3 kümbetler

2. MENGÜCEKLER

Ø Erzincan Kemah Divriği’de kuruldu.

Ø Divriği ulu cami(koruma altındadır) 0 ve darüşşifası

3. DANİŞMENTLİLER

Ø Sivas’ta kuruldu.

Ø Anadoluda ilk medresesi YAĞIBASAN medresesini açtı ve Kayseri ulu cami

4. ARTUKLULAR

Ø Hasankeyf Malabadi köprüsü Semanın medresesi Koçhisar ulu cami yaptılar

Ø Robotik ve sibernetiğin kurucusu El Cezeri bu devlette yaşadı

5. DİLMAÇOĞULLARI

Ø Kuruluş yeri BİTLİS

Ø Bitlis Ulu cami

6. ÇAKA DEVLETİ

Ø İlk türk denizcisi

Ø İzmir ve çevresinde kuruldu

ORTA ÇAĞ VE YAKIN DOĞUDA KURULAN TÜRK DEVLETLERİ

1. AKKOYUNLULAR

Ø Kuran-ı Kerim’i Türkçeye çevirdi.

Ø Dede korkut hikayelerini yazılı hale getirdi

Ø İsa savcı Ali kuşçu bu devlette yetişti

Ø Ankara savaşı ile Osm’ye rakip oldular.

Ø Otlukbeli savaşı ile fatihe yenilip yok oldular.

2. BABÜR İMPARATORLUĞU

Ø Hindistanda kuruldu.

Ø Kurucu babür şahtır.

Ø Babürşah hayatını VEKAYİ veya BABÜRNAME adlı eserde topladı

Ø Eşi mümtaz erciment nur banu için taç mahal yaptı.

3. HARZEMŞAH

Ø Kendilerini BSD’NİN varisi olarak görmüşler

Ø Otrar faciasını yaşadılar

Ø Yassıçemen savaşı ile ASD’ne yenilip Moğollar tarafından yıkıldı.

4. TİMUR DEVLETİ

Ø Kendisi türk yönettiği ırk moğoldur.

Ø Uluğ bey Ali kuşçu ve hüseyin baykara bu devlette idi

Ø Çağatay edebiyatının en büyük şairi ali şiir nevai bu dönemde yaşadı.

Ø Altın orda devletini parçalayarak rusların güçlenmesine yardımcı oldular.

Ø Ankara savaşı ile osmanlıyı yenip istanbulun alınmasını geciktirdi

5. CENGİZ İMPARATORLUĞU

Ø Cngizhan türk töresinden ilham alarak cengiz han yasalarını oluşturdu.

Ø Devleti oğulları arasında paylaştırdı

Ø KUBİLAY HANLIĞI(Çinde kuruldu Müslüman olmadı) İLHANLILAR(iranda kuruldu batiniliğe son verdi. İslamiyeti benimsedi) ÇAĞATAY HANLIĞI(azarbaycanda kuruldu islamiyete geçti) ALTIN ORDA( karadenizin kuzeyinde kuruldu. Müslüman oldular.)

6. SAFEVİ DEVLETİ

Ø İranda kuruldu.

Ø Çaldıran savaşı ile yavuza yenilip yok oldular.

YAZILI EDEBİYAT

1. KATADGU BİLİG

Ø Yazar Yusuf has haciptir

Ø Türk islam edebiyatının ilk eseridir.

Ø Mutluluk veren bilgi anlamına gelir.

Ø İlk siyasetnamedir. Uygur alfabesi ile yazıldı

Ø Tamgaç buğra hana (uluğ kara Buğrahan veya ebu ali hasan)

2. DİVANI LUGATİ TÜRK

Ø İlk Türkçe ansiklopedi sözlüktür.

Ø Türkçenin arapça kadar zengin olduğunu göstermek ve Türkçeyi araplara öğretmek amacıyla yazıldı.

Ø Uygur alfabesi kullanıldı

Ø Sonunda ilk türk dünya haritası bulunmaktadır.

Ø Ebul kasım Abdullaha sunuldu.

3. DİNANI HİKMET

Ø Hoca Ahmet yesevi yazarıdır.

Ø Eser türk tasavvuf edebiyatının ilk eseridir.

Ø Türkçenin tarikat dili olarak kabul edilmesi ve yayılmasını sağladı.

4. ATABETÜL HAKAYIK

Ø Uygur alfabesi ile yazıldı.

Ø Gerçeklerin eşiği anlamına gelir

Ø Edip Ahmet yükneki yazarıdır

Ø Ahlaki değerleri anlatan eğitici ve öğretici bir eserdir.

Ø Muhammed dad ispehselar beye sunuldu

5. ŞEHNAME

Ø Yazar firdevsi

Ø Gazneli mahmuta sunuldu

Ø Firdevsi bu eserde iranı övmüş o yüzden gazneli mahmut parasını vermemiştir.

6. TARİH-İ YEMİN

Ø Yazar utbi’dir

Ø Eserde gaznelilerin tarihi anlatmaktadır.

Ø Gazneli mahmuta sunuldu

7. MUHAKEMETÜ-L LÜGATEYN

Ø Yazar ali şir nevai

Ø Türkçenin farsça kadar zengin bir dil olduğunu savundu.

ANADOLU(TÜRKİYE) SELÇUKLU DEVLETİ

Ø Kutalmışoğlu Süleyman şah tarafında iznikte kuruldu.

Ø Anadoluda ilk türk siyasi birliği sağladı.

Ø Anadoluda bulunan ilk kervan saray ALAY HAN bu dönemde yapıldı.

Ø Bu dönemde ilkez Anadolu batı kaynaklarında Türkiye olarak geçmektedir.

Ø 1. Mesud döneminde ilk bakır para basıldı

Ø 2. Kılıçaslan ilk gümüş ve bakır para bastırdı.

Ø Dönemin en önemli olayı miryekefelon savaşıdır. Bu savaşın ardından Anadolu kesin olarak türk yurdu haline geldi

Ø Kayseri’de düzenlenen milletler arası ilk fuar YABANLU PAZARI’dır

Ø Anadolu Selçukluların ilk medresesi KOCA HASAN MEDRESESİ’DİR

Ø Anadoluda ilk hastane gevher nesibe darüşşifası bu dönemde açıldı

Ø Alaattin döneminde ilkez yabancılara devlet sigo rtası uygulandı.

Ø İlk dini isyan BABA İSHAK isyanı çıkmıştır.

Ø Kösedağ savaşı sonucunda yıkıldılar.

Ø Karatay medresesi bunlara aittir.

DENİZCİ	DEVLET	KURULDUĞU YER	TÜRK TARİHİ AÇISINDA ÖNEMİ
H	OSMANOĞULLARI	SÖĞÜT DOMANİÇ	Merkezi otorite güçlü
H	KARAMANOĞULLARI	KONYA KARAMAN	Türkçe resmi dil
E	KERESİOĞULLARI	BALIKESİR ÇANAKKALE	Osm’ye ilk katılan
H	DULKADİROĞULLARI	MARAŞ	Osm’ye son katılan
H	GERMİYANOĞULLARI	KÜTAHYA	Osm’ye çeyiz yolu ile katılan
E	HAMİTOĞULLARI	ISPARTA ANTALYA	Osm’ye para ile katılan
E	AYDINOĞULLARI	AYDIN	Venedike kapitülasyon verdi
E	SARUHANOĞULLARI	MANİSA
E	CANDAROĞULLARI	SİNOP SAMSUN
H	KADI ERETNA	SİVAS
E	TACEDDİN OĞULLARI	ORDU
E	LADİK BEYLİĞİ	DENİZLİ ÇEVRESİ
E	MENTEŞEOĞULLARI	MUĞLA

DİVANLAR

Ø Büyük Selçuklu devletinden ayrı olarak divanı pervane ve niyabet-i saltanat divanı’dır.

Ø Divanı pervane toprak kayıtlarını tutar ve işi yapana pervaneci denir.

Ø Niyabet-i saltanat divanı hükümdar olmadğıı zamanlar vekillik yapar. Bu işi yapana naib-i sultan denir.

Ø Hükümdar çocuk yaşta olması durumunda devletin idaresi NAİPLERE verilirdi.

ŞURTA: bugünkü jandarma teşkilatıdır.

AHİ TEŞKİLATI

Ø şeyh Nasrettin kurmuştur.

Ø Ahi evran ahiliğin kuruluş felsefesini “LETAİFİ HİKMET” adlı kitabında topladı

Ø Mesleki ve dini eğitim verildi

Ø Usta olana icazetname verilir

Ø Gayri müslimler alınmaz

Ø Kırşehir merkez alınarak kuruldu.

Ø Kadınların oluşturduğuna BACIYANI RUM(aşına işina eşine sloganı) denir.

İLİM VE BİLİM İNSANLARI

1. HZ MEVLANA

Ø Kebir mesnevi

2. HACI PAŞA

Ø Anadolunun ibni sinasıdır

3. HACI BEKTAŞI VELİ

Ø Malakat

4. YUNUS EMRE

Ø Risaletini nushiye

5. AŞIK PAŞA

Ø Garipname

6. GÜLŞEHRİ

Ø Mantikul teyr

7. HOCA DEHANİ

Ø Selçuklu şehnamesi

Ø Divan edebiyatı kurucusu sayılır.

ÖNEMLİ: Anadolu Selçuklu eserlerinde ya çifte vardır yada Alaattin sözcüğü vardır. Osm’ye ait eserlerde edirne bursa İstanbul paşa sultan çelebi haseki yeşil sözcükleri vardır

Erzurumda bulunan Yakutiye camisi ilhanlılara aittir.

ANADOLU SELÇUKLULARDA İLK MİMARİ ESERLER

Ø İlk kervansaray: ALAY HAN İlk cami: ALAATTİN CAMİ

Ø İlk medrese(ASD zamanında): KOCA HASAN MEDRESESİ

Ø İlk hastane: GEVHER NESİBE DARÜLŞİFASI

Ø İlk gözlemevi CACA BEY medresesidir.

NOTLAR

Ahlat: kubbetül islam donanma komutanı: reisül bahr(melikü’s sevahil)

ordu komutanı : emirül ümera Muhtesip:belediye işlerine bakar

şıhne: askeri vali subaşı: asayişten sorumlu

Ø Nişaburda tuğrul bey zamanında ilk medrese açıldı.

Ø Mederese yöneticilerine FAKIH denilir